تاريخ دقيق احداث بقعه امام زاده هاشم بن محمد بن عبدالله بن حمزه بن محمد حنيفه بن علي بن ابي طالب علیهم السلام مشخص نيست. در كتاب قدمت بنا در هشت قرن پيش برآورد مي‌شود. ولي در سال 1349 هـ ق با تخريب بناي اطراف بقعه مباركه بناي خشتي با گنبد تخم مرغي شكل مشاهده شده كه قدمت آن به سال چهارم هجري قمري تخمين زده شد. آنچه تاريخ نشان مي دهد در حدود سال 1246هـ ق حاكم رشت منوچهرخان معتمد الدوله در زمان فتحعلي شاه قاجار دستور مرمت راه رشت به قزوين را داد. در سال 7-1246 هـ ق طاعون در گيلان شيوع يافت و در طي چند هفته نصف جمعيت رشت بالغ بر چهل هزار نفر هلاك شدند. در كتيبه اي موجود در مسجد جامع رشت نقش شده در سنه 1279 هـ ق ناصر الدين شاه، عايدات ده سراوان را پس از حذف ماليات براي نگهداري جاده رشت منجيل و تغييير كاروانسرا و ... مازاد را وقف تعمير بقاع متبركه و مساجد اين ايالت كرده است. منوچهر خان بناي اين امامزاده را تغيير اساسي و بعدها هم مكرر بقعه را تعمير كرد. در جنگ جهاني اول، بر اثر احتراق مهمات و قورخانه روسها در تپه بالاي امامزاده هاشم(ع)، بناي بقعه و صندوق و ساير امامزاده از ميان رفته است .
روايت است كه وقتي رضاخان سردار سپه براي مقابله با سردار جنگل به رشت می رفته است،. از جلو اين ساختمان مخروبه و سوخته عبور کرده و نذر نمود در صورت موفقيت، اين ساختمان را تجديد بنا نمايد. پس از بازگشت به تهران، تجّار رشت طي تلگرافي موضوع را يادآوري نمودند، دستور داد تلگراف كنندگان از عهده انجام نذر برآبند. لذا تجّار رشت ساختمان جديدي را روي بقعه بنا نمودند كه احتمالا قسمتي از بناي قديمي آن نيز حفظ شده است .
جاده قديم رشت به قزوين پس از گذشتن از كاروانسراي شاه عباسي كه توسط منوچهرخان تعمير شد، به كوه امامزاده هاشم(ع) مي رسيد. جاده با شيب تندي از كوه بالا مي رفت و پس از طي كردن حدود يك كيلومتر از بين تپه اي كه بقعه مباركه روي آن قرار داشت مي گذشت، اكنون اين جاده تغيير مسير داده و از پايين تپه و كنار رودخانه سفيدرود مي گذرد. در جريان جنگ جهاني اول و مبارزات ميرزا و يارانش اين بقعه آسيب فراوان ديد و در سال 1352 هـ ش بنا با شيوه معماري اسلامي مرمت شد. براي آخرين بار زلزله رودبار در سال 1369هـ ش صدمات جدي بر آن وارد ساخت. بقعه امامزاده هاشم از سال 1372هـ ش تا كنون به طور گسترده بازسازي و مرمت شده و تاسيسات آن گسترش يافتند. پس از پايان مرمت محيط اطراف، اداره اوقاف به احداث ساختمان هاي متعددي مانند زائرسرا، حمام، هتل و بازار اقدام نموده است كه اين عناصر چهره امروزي مجموعه زيارتي ـ مذهبي را شكل ميدهند.

مجموعه امامزاده هاشم(ع) داراي چند كاربري متفاوت همچون امامزاده، قبرستان، ورودی و اقامتگاه بین راهی می باشد و در نتيجه موقعيت ويژه اقليمي و جغرافيايي است كه از دير باز پذيراي گردشگران زيادي بوده است. در زیر به کاربری هریک اشاره مختصری شده است.
بناي امامزاده شامل دو قسمت مسجد و صحن اصلي است كه دو گنبد بر روي هر قسمت قرار دارد؛ گنبد صحن امامزاده، از سمت جنوبي و بر فراز تپه از لابه لاي درختان قابل رويت و به عنوان نشانه محسوب مي گردد.
از گذشته تا به حال قسمتي از اطراف حرم مطهر به قبرستان اختصاص داده شده و از سال 1360هـ ش توجه بيشتري به محوطه قبرستان شده است. فاصله ورودي تا امامزاده و همچنين قسمت شمالي آن تماما توسط قبرها، احاطه شده است. قبرها بر روي شيب واقع شده اند و با رانش زمين در حال حركت هستند.
بازارچه امامزاده هاشم(ع) با طرح سنتي در سال 1358هـ ش ساخته و در اطراف حياط مركزي شكل گرفته است؛ اما به دليل دید نداشتن از جاده، تنها مغازه هاي رديف اول مورد استفاده قرار گرفته است. در امتداد اين مغازه ها و جداره جاده، واحد هاي تجاري ديگري به صورت خودجوش رشد كرده اند. هتل امامزاده در سال 1372هـ ش تاسيس شده و به دليل جاينمايي هتل در كريدور محصور و به وجود آمدن مشكلات اقليمي و همچنين نداشتن ديد و منظر به مناظر اطراف و امامزاده مورد استقبال واقع نشده است. با احداث آزادراه تهران- شمال ارتباط امامزاده با طرف ديگر جاده قطع و مغازه هايي در آن سمت در حال احداث هستند، که استفاده از آنها بدون وجود پل ارتباطي بين طرفين جاده، ايمن نخواهند بود. (تصویر 1)

موقعيت ويژه امامزاده هاشم(ع) به عنوان اولين توقفگاه، بعد از ورود به خطه شمال تصويري ويژه براي عابران پديد آورده است مكاني مناسب براي جاينمايي ورودي پهنه شمالي از سمت آزادراه قزوين- رشت مي باشد. "امامزاده هاشم رشت درست در جايي است كه بايد ميل راهنما باشد. بر فراز تپه اي در كنار پيچ جاده و در جاييكه مسير راه عوض مي شود." (تصویر 2)

درباره وبلاگ

منوی اصلی

پیوندهای روزانه

نویسندگان

آرشیو مطالب

آرشیو موضوعی

پیوندها